علم و دین از منظر علامه طباطبایی

Authors

محمد بهرامی

abstract

محورهای دین و تاریخ علم، دین و روشهای علم و دین و نظریه های علم از نگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان مورد بررسی قرار گرفته است.  تلاش برای زدودن ناسازگاری علم و دین از گذشته رواج داشته است. سنت گرایان معصومیّت انجیل را باور داشتند در مقابل، نوخواهان یا نواندیشان کتاب مقدس را بی ارزش می دیدند. الهیات اعتدالی، کتاب مقدس را از آموزه های دینی برشمرد، هر چند آن را وحی مُنزل نمی خواند. علامه طباطبایی علم و دین را در تعارض واقعی نمی بیند و در موارد ناسازگار با تصرف لفظی و معنوی در آیات و قطعی ندانستن یافته های علمی، خود را به سنت گرایان نزدیک می سازد. از سوی دیگر، سه جریان فلسفی و کلامی، سخت کیشی نوین یا نوارتدوکسی، اگزیستانسیالیسم و تحلیل زبانی جداانگاری علم و دین را مطرح ساختند. از آنجا که دین اسلام، مجموعه ای از گزاره های الهیاتی، علمی، عملی و تاریخی است و علم در تمامی این مجموعه ها تأثیرگذار است، علامه از علم در الهیات، احکام و به خصوص کشف فلسفه احکام، گزاره های علمی و تاریخی سود می برد. او معتقد است دین نقش برجسته ای در روش شناسی علم داشته است. علامه دین اسلام را جامع همه نیازهای دنیوی و اخروی انسان می داند. حس و تجربه، عقل و اصول عقلی از روش های مهم علم شناخته می شود. بسیاری از کارکردهای اخلاقی و اجتماعی و مبادی اعتقادی دین نیز بر پایه عقل ساخته شده است. از سوی دیگر، وحی عمده ترین راه معرفت دین شناخته می شود که کارآیی آن در تبیین متشابهات و گزاره های دینی رخ می نماید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زبان دین از منظر علامه طباطبایی

زبان دین از جمله مسائل مهم در حوزه دین‌پژوهی است. در این مقاله موضع علامه را در خصوص زبان دین بررسی می‌کنم. تفحص در مباحث معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه و رویکردهای علامه در تفسیر قرآن از جمله مباحث محکمات، متشابهات و تأویل از جمله منابع ما در این تحقیق است. برخی نویسندگان معتقدند که قرآن گرچه از زبان عرفی بهره می‌گیرد، اما این زبان برای فهم قرآن کافی نیست و از این‌رو بعضی زبان قرآن را زبان ترکیب...

full text

زبان دین از منظر علامه طباطبایی

زبان دین از جمله مسائل مهم در حوزه دین پژوهی است. در این مقاله موضع علامه را در خصوص زبان دین بررسی می کنم. تفحص در مباحث معرفت شناسانه و هستی شناسانه و رویکردهای علامه در تفسیر قرآن از جمله مباحث محکمات، متشابهات و تأویل از جمله منابع ما در این تحقیق است. برخی نویسندگان معتقدند که قرآن گرچه از زبان عرفی بهره می گیرد، اما این زبان برای فهم قرآن کافی نیست و از این رو بعضی زبان قرآن را زبان ترکیب...

full text

معناشناسی علم الهی از دیدگاه علامه طباطبایی

دیدگاهِ غالبِ علامه طباطبایی در معناشناسی صفات الهی و از جمله علم الهی، دیدگاه " اصلِ معنا"ست. اما این نظریه به عنوان مبنایِ معناشناختی در فلسفه ی علامه، با مبنای معناشناختی دیگری در فلسفه ی ایشان یعنی قاعده ی سیاق، در تعارض است؛ این مقاله سعی دارد که با تبیین سیاقِ کلام و ارائه ی آن به دیدگاهِ اصل معنا، نواقص این دیدگاه را بیان کند و دیدگاهی را معرفی نماید که در عین توجه به هسته ی معنایی (معنای اولی...

full text

ذاتی و عرضی دین و دین‌داری از نگاه علامه طباطبایی

تحلیل ذاتی و عرضی در دین از مباحث مهم فلسفه دین و کلام جدید است که پیامدها و نتایج بسیاری دارد. از زمان طرح این مسئله، همواره موافقان و مخالفانی بوده‌اند که به تبیین زوایای گوناگون آن پرداخته‌اند. در این مقاله به امکان‌سنجی تقسیم دین و دین‌داری به ذاتی و عرضی از نگاه علامه طباطبایی می‌پردازیم. ایشان از جهتی وجود ذاتی و عرضی دین را تأیید و از جهتی دیگر، آن را رد می‌کند. وی با ارائه تعریفی از «دی...

full text

انواع علم از منظر علامه طباطبایی و پیامدهای آن در قلمرو اهداف و محتوای برنامه درسی

هدف از نگارش مقالة حاضر، تبیین دیدگاه تربیتی علامه طباطبایی بر اساس انواع علم می‌باشد. به منظور دستیابی به هدف مذکور، از رویکرد کیفی و روش توصیفی ـ تحلیلی با مراجعه به منابع دست اول استفاده شده است. این تحقیق نشان می‌دهد که بر اساس تقسیم‌بندی علامه از علم حصولی می‌توان به اهداف و ویژگی‌های جالب توجهی برای محتوای برنامة درسی دست یافت. این اهداف که عبارتند از پرورش حسی، ذهنی، عقلی، اجتماعی، اخلاق...

full text

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023